Küresel İklim Değişikliği ve Atmosferik Afetler 2024-2025 Vize Sınav Soruları

https://lolonolo.com/2025/08/06/kuresel-iklim-degisikligi-ve-atmosferik-afetler-2024-2025-vize-sorulari/ Küresel İklim Değişikliği ve Atmosferik Afetler 2024-2025 Vize Sınav Soruları Küresel İklim Değişikliği ve Atmosfer: Süreçler, Geçmiş ve Gelecek Giriş Atmosfer, Dünya'yı çevreleyen ve yaşamın devamlılığını sağlayan karmaşık bir gaz katmanıdır. Bileşiminde oransal olarak en önemli gaz "azot"tur. Atmosferin en hayati rollerinden biri, "sera etkisi" yaratarak gezegeni yaşanabilir bir sıcaklıkta tutmasıdır; eğer bu etki olmasaydı, Dünya yüzeyi tamamen buzullarla kaplı olurdu. Hava olaylarının genel karakterlerini ve coğrafi dağılışlarını inceleyen bilim dalı ise "Klimatoloji"dir. Bu makalede, atmosferin ve iklimin yeryüzü üzerindeki etkileri, geçmiş iklimleri anlama yöntemleri ve günümüzün en önemli sorunu olan küresel iklim değişikliği ele alınacaktır. İklimi Anlamak: Geçmiş ve Günümüz Geçmiş iklimleri, yani paleoklimayı anlamak için çeşitli yöntemler kullanılır. "Dendroklimatoloji" gibi canlılara (ağaç halkaları) dayalı yöntemlerin yanı sıra, fosil kayıtları, polen analizleri ve buz karotları gibi veriler de kullanılır; "uydu görüntüleri" ise geçmişi değil, bugünü incelemek içindir. Tarihsel olarak, "Karbonifer" dönemi gibi jeolojik zamanlardaki uygun iklim koşulları, günümüzün fosil yakıt yataklarının oluşmasını sağlamıştır. Dünyanın Güneş etrafındaki yörünge hareketi olan "revolüsyon" ise mevsimlerin ve yıllık sıcaklık değişimlerinin ana nedenidir. Bir bölgenin genel iklim özellikleri ise yükselti, karasallık ve denizellik gibi faktörlere bağlı olarak yerel alt tiplere ayrılabilir; "bitki örtüsü" ise bu iklimin bir nedeni değil, sonucudur. Günümüz İklim Değişikliği: Nedenler ve Sonuçlar Tarih boyunca iklim doğal olarak değişmiş olsa da, günümüzde yaşanan ısınma ile "Sıcak Orta Çağ" gibi önceki dönemler arasındaki temel fark, günümüzdeki değişimin ana nedeninin "antropojenik sera gazı salımı" olmasıdır. Fosil yakıtların yakılması, endüstriyel üretim ve ormansızlaşma gibi insan faaliyetleri atmosferdeki sera gazı konsantrasyonunu artırırken, "ağaçlandırma çalışmaları" bu gazları azaltıcı bir etki yapar. Bu küresel ısınmanın potansiyel sonuçları arasında buzulların erimesi, deniz seviyesinin yükselmesi ve ekstrem hava olaylarının sıklığının artması yer alır. Bu durumun "ozon tabakasının kalınlaşmasına" yol açması gibi bir sonuç beklenmez. Sıcaklıklarda yaşanacak 1-3.5°C'lik bir artışın ise "kutup ikliminin daha geniş bir alana yayılmasına" değil, tam tersine daralmasına neden olacağı öngörülmektedir. Atmosferik Afetler ve Şehirleşme İklim değişikliği, atmosferik kökenli afetlerin sıklığını ve şiddetini de artırmaktadır. "Ekstrem sıcaklıklar", bu afetlerin önemli bir bölümünü oluşturur. Atmosferik koşullar; sel, kuraklık ve fırtına gibi olayların oluşumunda doğrudan etkiliyken, yer kabuğu hareketlerine bağlı olan "depremlerin" oluşumunda doğrudan bir rol oynamaz. Afet yönetiminin temel amacı ise, afete neden olabilecek olayları önlemek ve "olası zararları azaltmaktır"; bu sürecin ilk adımı da risk ve zarar azaltma çalışmalarıdır. İnsan faaliyetlerinin iklim üzerindeki bir diğer etkisi ise şehirleşmedir. Şehirlerdeki beton ve asfalt yüzeyler, "şehir ısı adası" etkisine neden olur. "Yeşil alanlar" ise bu etkiyi azaltan, serinletici bir unsurdur.