Up next in 10
https://lolonolo.com/2025/07/10/sosyal-tabakalasma-2024-2025-final-sorulari/
Sosyal Tabakalaşma 2024 - 2025 Final Soruları
Sosyal Tabakalaşma: Teoriler, Modeller ve Türkiye Uygulamaları
Giriş
Bu makalede, sosyal tabakalaşma konusundaki temel teoriler, farklı sınıflandırma modelleri ve Türkiye'deki tabakalaşma dinamikleri ele alınacaktır. 2024 - 2025 final sınavı soruları temel alınarak hazırlanan bu içerik, toplumdaki eşitsizliklerin farklı boyutlarını anlamayı amaçlamaktadır.
İşlevselci Yaklaşımın Temelleri (Durkheim)
Klasik sosyolog Emile Durkheim, toplumsal iş bölümünün ve farklılaşmanın toplumsal düzen için işlevsel olduğunu savunarak işlevselci tabakalaşma kuramlarının temelini oluşturmuştur.
Fordist Üretim Sisteminin Temel Unsurları
Fordist üretim sisteminin temelini oluşturan unsur yürüyen bant tekniğidir.
Sosyal Hareketlilik Türleri - Yatay Hareketlilik
Bireylerin ekonomik şartlarında ve yaşam biçimlerinde önemli bir değişiklik olmaksızın fiziksel mekân veya meslek değiştirmeleri yatay hareketlilik olarak adlandırılır.
Show More Show Less View Video Transcript
0:00
Sosyal tabakalaşma 2024-2025
0:04
final soruları. 1. Aşağıdaki klasik
0:07
sosyologlardan hangisi tabakalaşmada
0:10
işlevselci yaklaşımın temellerini
0:11
oluşturmuştur? A) A Giddens B) E.
0:16
Durkeim C) P A Sorokin D) P Bordi E) K
0:23
Marx Cevap B) E. Durkeyim. Emile
0:28
Durkeyim. Toplumdaki iş bölümünün ve
0:30
farklılaşmanın toplumsal düzen için
0:32
gerekli ve işlevsel olduğunu savunarak
0:35
daha sonra geliştirilecek olan
0:36
işlevselci tabakalaşma kuramlarının
0:38
temelini atmıştır. 2. Fordist üretim
0:42
sisteminin temelini oluşturan unsur
0:44
aşağıdakilerden hangisidir? A) sanayinin
0:47
artan önemi. B otomobillerin önem
0:51
kazanması C. Yürüyen bant tekniği. D.
0:55
Mühendisliğin gelişimi. E yenilikçi iş
0:59
modelleri. Cevap C. Yürüyen bant
1:02
tekniği. Henry Ford tarafından
1:04
geliştirilen Fordist üretim sisteminin
1:06
en temel ve devrimci unsuru üretimi
1:09
hızlandıran, maliyetleri düşüren ve
1:11
standartlaşmayı sağlayan yürüyen bant
1:13
tekniğidir. 3. Bireylerin ekonomik
1:16
şartlarında ve yaşam biçimlerinde fazla
1:18
bir değişiklik olmaksızın fiziksel mekan
1:21
veya meslek değiştirmeleri ile
1:22
yaşadıkları hareketlilik aşağıdakilerden
1:24
hangisidir? A. Dikey hareketlilik. B.
1:29
Yatay hareketlilik. C. Siyasal
1:32
hareketlilik. D. Kuşak içi hareketlilik.
1:36
E. Kuşaklararası hareketlilik. Cevap B.
1:41
Yatay hareketlilik. Yatay hareketlilik.
1:44
Bir bireyin sosyal statüsünde veya sınıf
1:47
konumunda önemli bir değişiklik olmadan
1:49
benzer prestij gelire sahip bir
1:51
meslekten diğerine veya bir coğrafi
1:54
mekandan diğerine geçmesidir. 4. Artan
1:57
küreselleşme, farklılaşan sektörel
1:59
kompozisyon ve değişen üretim modeli
2:01
aşağıdakilerden hangisinin ortaya
2:03
çıkışının ana nedenlerinden biridir? A.
2:06
Freekarya. B. Yeni sermaye türleri. C.
2:11
İktisadi eşitlik. D. Proleterya. E.
2:16
Çevrecilik. Cevap A. Prekarya. Guising
2:21
tarafından kavramsallaştırılan prekarya
2:24
küreselleşme ve esnek üretim modelleri
2:26
sonucunda ortaya çıkan güvencesiz,
2:29
geçici ve istikrarsız işlerde çalışan
2:31
yeni bir sosyal sınıfı ifade eder. 5.
2:35
Günümüzde dünyada sosyoekonomik
2:36
ölçümlerde en yaygın olarak kullanılan
2:39
model aşağıdakilerden hangisidir? A)
2:42
Donald J. Tirean ve Harry Ganszebum'un
2:44
birlikte geliştirdikleri IS modeli. B.
2:47
Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından
2:49
geliştirilen ınnational standart
2:52
classification ODU Patience modeli. C)
2:55
Korkut Boratav tarafından geliştirilen
2:57
sınıf şeması. D) Eric Olin Wright
3:00
tarafından geliştirilen sınıf modeli. E
3:03
John Goldorpe tarafından geliştirilen
3:06
EGP modeli. Cevap E. John Goldorpe
3:10
tarafından geliştirilen EGP modeli. John
3:13
Goldorpe tarafından geliştirilen ve
3:15
meslekleri iş ilişkileri ve piyasa
3:17
durumuna göre sınıflandıran EGP şeması.
3:20
Özellikle Avrupa'da ve uluslararası
3:22
karşılaştırmalı tabakalaşma
3:23
çalışmalarında en yaygın olarak
3:25
kullanılan modellerden biridir. 6.
3:29
Avrupa Birliği ülkelerini kapsayan ortak
3:31
bir tabakalaşma ölçüm aracını aşağıdaki
3:33
hangi kurum gerçekleştirmiştir?
3:35
A. Erasmus ofisi. B. Brüksel Konseyi C.
3:41
National Büro. D. Ese. E. Eurostat.
3:47
Cevap E. Eurostat. 7. EGP şemasında
3:52
sınıf konumları aşağıdakilerden
3:54
hangisine göre şekillenmektedir?
3:56
A) İşlevsel düzen. B Sembolik hiyerarşi.
4:01
C Mesleki farklılıklar.
4:04
D. Mülkiyet düzeni. E. İş ilişkileri
4:08
farklılıkları. Cevap E. İş ilişkileri
4:12
farklılıkları. EGP sınıf şeması
4:15
bireylerin sınıf konumlarını belirlerken
4:17
onların mülkiyet durumlarına ve daha
4:20
önemlisi iş piyasasındaki iş
4:22
ilişkilerine göre farklılaştırmaktadır.
4:24
8. Türkiye'de iyi bir işte en fazla
4:27
aranan özellikler arasında iş garantisi
4:29
ve iş güvenliğinin yüksek çıkması neyi
4:31
göstermektedir? A. İnsanlar iyi bir iş
4:35
beklentisinde değildir. B. İş ve
4:38
istihdam piyasalarının koşulları
4:39
yetersizdir. C. İşlerle ilgili
4:42
memnuniyetsizlik yüksektir. D. Meslek
4:46
piyasaları yeterince gelişmemiştir.
4:48
E. Eğitim sistemi mesleklerle ilgili
4:51
yeterli bilgi birikimi
4:52
oluşturamamaktadır.
4:54
Cevap B. İş ve istihdam piyasalarının
4:57
koşulları yetersizdir. Bir toplumda
5:00
insanların iş ararken en çok iş
5:02
garantisi ve iş güvenliğine öncelik
5:03
vermesi genellikle o toplumdaki iş ve
5:06
istihdam piyasalarının güvencesiz,
5:08
istikrarsız ve yetersiz olduğu algısını
5:11
yansıtır. 9. ILO tarafından 1968 yılında
5:15
geliştirilen ve her 20 yılda bir
5:17
güncellenen mesleklerle ilgili tasnif
5:19
aşağıdakilerden hangisidir? A. Ulusal
5:23
istihdam ölçeği. B. Hane halkı
5:26
araştırması. C. Kazanç yapısı
5:29
araştırması. D. İş gücü ve itibar
5:32
araştırması. E. Uluslararası standart
5:36
meslekler sınıflandırması.
5:38
Cevap E. Uluslararası Standart Meslekler
5:41
Sınıflandırması.
5:43
Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından
5:45
geliştirilen ve uluslararası düzeyde
5:47
mesleklerin karşılaştırılabilir bir
5:49
şekilde sınıflandırılmasını sağlayan
5:50
standart tasnifin adı ısçodur.
5:54
10. Borde aynı sınıfsal mevkide yer alan
5:57
farklı pozisyonları aşağıdakilerden
5:59
hangisiyle tanımlar? A) Sınıf
6:02
fraksiyonları
6:03
B) Sınıfsal mevkiler. C) Sosyal hareket
6:08
D) Sınıf çatışması E). Sınıf ayrımı.
6:13
Cevap A. Sınıf fraksiyonları. Pier
6:16
Burdiye'ye göre aynı sınıfsal konum
6:18
içinde yer alan ancak sahip oldukları
6:20
sermaye türleri ve habitusları nedeniyle
6:23
farklı yaşam tarzlarına ve pozisyonlara
6:25
sahip olan alt gruplara sınıf
6:27
fraksiyonları denir. 11. Guglielmo
6:30
Carçed'e göre eski ve yeni orta sınıflar
6:32
arasındaki temel fark aşağıdakilerden
6:34
hangisidir? A) Üretim araçlarına
6:37
sahiplik. B) Siyasal pozisyonlar.
6:41
C. Çalışma koşulları. D. Sahip olunan
6:45
sermayenin biçimi. E sınıf bilinci.
6:49
Cevap A. Üretim araçlarına sahiplik.
6:53
Marksist geleneğine göre eski orta sınıf
6:55
kendi üretim araçlarına sahipken, yeni
6:58
orta sınıf üretim araçlarına sahip
6:59
olmayan ücretli çalışanlardan oluşur.
7:03
Aralarındaki temel fark budur. 12. Bilgi
7:07
işçileri tabiri ilk kez kim tarafından
7:09
kullanılmıştır? A. John Goldtorpe B. Max
7:14
Weber C. Peter Drüuker D. Daniel Bell E.
7:20
Eric Olinright. Cevap C. Peter Drücker.
7:25
Bilgi işçileri tabiri. Sanayi sonrası
7:29
toplumda temel üretim faktörünün kas
7:30
gücünden bilgiye kaydığını ve bu bilgiyi
7:33
üreten ve kullanan yeni bir çalışan
7:35
sınıfının ortaya çıktığını belirtmek
7:37
için ilk kez yönetim grusu. Peter
7:39
Duruker tarafından kullanılmıştır.
7:42
13. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'de
7:45
son yıllarda tabakalaşmada yaşanan
7:47
sınıfsal kutuplaşmanın tezahürlerinden
7:49
değildir? A. Hizmet istihdamı
7:51
yükselmekte ve kamu istihdamı
7:54
düşmektedir. B özel sektör eliti
7:57
girişimsel, yönetimsel, profesyonel
8:00
sınıflarda yükselmektedir.
8:02
C. Kayıt dışı sektör işçileri ve yüksek
8:05
derecede eğitimli elitler eş zamanlı
8:07
büyümektedir. D. Üretim ve hizmet
8:10
sektöründe ara kademeler ortaya çıkarken
8:12
eskiler konumlarını muhafaza etmektedir.
8:15
E. Geniş yığınlar işçi piyasalarının alt
8:18
kesimi boyunca yoğunlaşmaktadır.
8:20
Cevap D. Üretim ve hizmet sektöründe ara
8:24
kademeler ortaya çıkarken eskiler
8:25
konumlarını muhafaza etmektedir.
8:28
Türkiye'deki sınıfsal kutuplaşma bir
8:30
yanda yüksek eğitimli elitlerin diğer
8:32
yanda ise güvencesiz ve kayıt dışı
8:34
çalışan yığınların büyümesiyle
8:35
karakterize edilir. Bu süreçte
8:38
geleneksel ara kademeler konumlarını
8:40
muhafaza etmek yerine erimekte ve alt
8:42
kesimlere doğru kaymaktadır. 14. Türkiye
8:45
mesleki itibar araştırması verilerine
8:47
göre iyi bir işte en fazla aranan
8:49
özellik aşağıdakilerden hangisidir? A)
8:52
İş güvenliği. B) İyi bir ücret C işin
8:58
ilginçliği. D işin rahatlığı. E iş
9:02
garantisi. Cevap B. İyi bir ücret.
9:07
Yapılan araştırmalara göre Türkiye'de
9:09
insanlar için iyi bir işte aranan en
9:11
önemli ve en öncelikli özellik iyi bir
9:13
ücrettir. İş garantisi ve iş güvenliği
9:16
gibi faktörler de bunu takip etmektedir.
9:19
15. Kemal Karpat'a göre aşağıdakilerden
9:22
hangisi Osmanlı tabakalaşma sistemindeki
9:24
ana tabakalardan biri değildir? A.
9:27
Asker. B. Esnaf C. Ulema D. Burjuvazi.
9:35
E. Köylü. Cevap D. Burjuvazi. Osmanlı
9:40
toplumsal yapısı yönetenlerle
9:42
yönetilenler şeklinde bir ayrıma
9:44
dayanıyordu. Burjuvazi ise Batı
9:46
Avrupa'da feodalizm sonrası ortaya çıkan
9:49
ve üretim araçlarına sahip olan tüccar
9:51
ve sanayici sınıfıdır. Osmanlı
9:53
sisteminin ana tabakalarından biri
9:55
değildir. 16. Fordizmde işin
9:58
organizasyonu nasıl gerçekleşmektedir?
10:01
A) Daha az yönetici ve yönetim
10:03
organizasyonu.
10:05
B) Esnek ve yapılandırılmamış.
10:08
C. Geleneksel ilişkilere dayalı. D.
10:11
Hiyarşik ve bürokratik. E. Birim
10:14
düzeyinde otonom. Cevap D. Hiyarşik ve
10:19
bürokratik. Fordist üretim sistemi işin
10:22
en ince ayrıntısına kadar planlandığı,
10:24
emir, komuta zincirinin net olduğu ve
10:26
kuralların hakim olduğu hiyerarşik ve
10:28
bürokratik bir iş organizasyonuna
10:30
dayanır. 17. Aşağıdakilerden hangisi
10:34
2000 sonrasında Türkiye'de kadın
10:35
yoksulluğu ve toplumsal cinsiyete dayalı
10:38
gelir eşitsizliğinin sebep ve
10:39
göstergelerinden biri değildir? A)
10:42
Ekonomideki istikrarsızlık.
10:44
B) Ücretsiz aile işçiliğinin kadınlar
10:47
arasında yüksekliği. C) Kadınların büyük
10:50
bir çoğunluğunun gelir açısından
10:52
ailelerine ve eşlerine bağımlılığı. D.
10:55
Kadın istihdam oranının düşüklüğü. E.
10:59
Kadınlara yönelik sosyal transferlerin
11:01
eksikliği. Cevap A. Ekonomideki
11:04
istikrarsızlık.
11:06
18. Klasik işlevselci yaklaşıma göre
11:09
aşağıdakilerden hangisi toplumun
11:11
işleyişinin bir unsuru değildir? A).
11:14
Toplumda mevcut olan farklılaşma ve
11:16
bütünleşme mekanizmaları bu sosyal
11:18
sistemin dengesinin devamı için
11:20
önemlidir. B. Kurumlar toplumsal
11:23
sistemin öğesidirler ve bir işlev
11:25
sundukları için vardır ve varlıklarını
11:27
sürdürürler. C. Toplum dengeyi sağlama
11:30
eğiliminde olan birbirine bağımlı
11:32
parçaların toplamı bir sistemdir. D.
11:35
Toplumsal yapıda birbiriyle çatışan
11:37
sınıfların varlığı sistemin işleyişinin
11:39
bir neticesidir.
11:41
E. Toplum bir organizmaya benzer. Bir
11:44
vücudun işlevini yerine getirebilmesi
11:46
için birlikte çalışan parçalar veya
11:48
sistemlerden oluşan canlı bir organizma
11:50
gibidir. Cevap D. Toplumsal yapıda
11:54
birbiriyle çatışan sınıfların varlığı
11:56
sistemin işleyişinin bir neticesidir.
11:58
İşlevselci yaklaşım toplumu uyum ve
12:01
denge içinde olan bir organizmaya
12:02
benzetir. Bu yaklaşıma göre toplumsal
12:05
yapıda çatışan sınıfların varlığı
12:07
sistemin bir arızası veya geçici bir
12:09
durumudur. Sistemin normal işleyişinin
12:11
bir neticesi değildir. Çatışmayı merkeze
12:14
alan yaklaşım Marksist teoridir. 19.
12:18
Türkiye'deki ilk tabakalaşma çalışması
12:20
aşağıdakilerden hangisi tarafından
12:22
yapılmıştır? A) Korkut Boratav B)
12:26
Mübeccel Kıray C) Behice Boran D) Kemal
12:31
Karpat E. Yunus Kaya. Cevap C. Behice
12:37
Boran. Türkiye'de toplumsal tabakalaşma
12:39
üzerine yapılan ilk kapsamlı ve
12:41
sistematik saha araştırması 1940'lı
12:43
yıllarda sosyolog Behice Boran
12:45
tarafından Manisa'daki köyler üzerine
12:47
yapılmıştır. 20. Kuşaklar arası
12:50
hareketlilik ile ilgili aşağıdakilerden
12:52
hangisi yanlıştır? A) Ebeveyn ile
12:55
çocukların eğitim ve gelir düzeyini,
12:57
siyasal iktidarını, mesleği ve öteki
13:00
özelliklerini birleştirip bir belirleme
13:02
ve ölçme endeksi oluşturulabilmektedir.
13:04
B. kuşaklar arasındaki dikey toplumsal
13:07
hareketliliği çözümleyerek ölçmede ve
13:09
karşılaştırmada araştırmaların hemen
13:11
hepsi değişmez bir ölçü ve birim olarak
13:13
mesleği alıp kullanmaktadır. C. Kuşaklar
13:17
arasındaki hareketliliğin yoğunluğu
13:18
genellikle kuşakların kendi aralarındaki
13:21
uzaklıkla ters orantılı olarak azalma
13:23
eğilimi gösterir. D. Ebeveyn ile
13:26
çocukların statüleri karşılaştırma
13:28
birimi olarak kullanılmaktadır.
13:30
E. Toplumsal hareketlilik denilince
13:32
genellikle ve çoğunlukla kuşaklar arası
13:35
dikey mesleki hareketlilik
13:36
anlaşılmaktadır.
13:38
Cevap C. Kuşaklar arasındaki
13:40
hareketliliğin yoğunluğu genellikle
13:42
kuşakların kendi aralarındaki uzaklıkla
13:44
ters orantılı olarak azalma eğilimi
13:46
gösterir. Kuşaklar arası hareketlilik
13:49
ebeveyn ve çocukların statülerinin
13:51
karşılaştırılmasıdır ve genellikle
13:53
meslek üzerinden ölçülür. Ancak
13:56
hareketliliğin yoğunluğunun kuşaklar
13:57
arasındaki uzaklıkla ters orantılı
14:00
olduğu yönünde genel bir kural veya
14:02
bulgu yoktur.
#Education
#Primary & Secondary Schooling (K-12)