Auzef Şehir Coğrafyası 2024 - 2025 Vize Soruları

0 views Aug 11, 2025
publisher-humix

lolonolo.com

https://lolonolo.com/2025/08/11/sehir-cografyasi-2024-2025-vize-sorulari/ Şehir Coğrafyası 2024 - 2025 Vize Soruları Şehir Coğrafyası: Kentlerin Tanımı, Yapısı ve Gelişim Dinamikleri Giriş "Şehir neresidir?" sorusuna kesin bir yanıt vermek, tanımının "zaman ve mekâna göre değişiklik göstermesi" ve "farklı bilim dalları tarafından inceleniyor olması" nedeniyle oldukça zordur. Şehir coğrafyası, bu karmaşık yapıyı coğrafi bir perspektifle ele alır. Şehirleri kırdan ayıran temel kriterler arasında nüfus miktarı, yoğunluğu ve ekonomik faaliyetlerin türü bulunur; "doğal nüfus artış hızı" ise tek başına bir ayrım kriteri değildir. Bu alandaki çalışmaları yönlendiren genel çerçevelere ise "paradigma" veya "bilimsel bakış açısı" denir. Şehirlerin Tarihsel Gelişimi Şehirlerin ortaya çıkışı, yaklaşık MÖ 10000 yıllarında gerçekleşen "birinci tarım devrimi" ile başlayan yerleşik hayata geçiş sürecinin bir sonucudur. Ünlü arkeolog Gordon Childe'a göre bir yerleşmenin şehir sayılabilmesi için anıtsal kamu yapıları, merkezi depolama ve sınıf toplumu gibi özelliklere sahip olması gerekir; "sulu tarım" ise bu sürecin bir ön koşuludur. Tarihsel şehir dokuları, kültürel mirasın önemli bir parçasını oluşturur. Örneğin, Sedat H. Eldem'e göre "Klasik Türk evinin" ana planında "sofalar, müştemilatı, geçit ve merdivenler" gibi iç mekân unsurları belirleyicidir. Şehirlerin Yeri ve Konumu Bir şehrin kurulduğu yerin coğrafi özellikleri (site), onun gelişimini derinden etkiler. "Hidrografik şartlar", yer seçiminde tarih boyunca önemli bir rol oynamıştır; akarsu kenarlarında karşıya geçişin kolay olduğu noktalar veya mendereslerin iç büklümleri sıkça tercih edilmiştir. Topoğrafyanın eğim değerleri de şehir planlamasını etkiler; yüksek eğimli alanlarda yol yapım ve bakım maliyetleri artar ve bu durum cadde ve sokakların yönelimini belirler. Bazen doğal afetler, şehirlerin yer değiştirmesine neden olabilir. Türkiye'de "Erzincan" ve "Gediz", büyük depremler sonrası yer değiştiren şehirlere örnektir. Kentin İç Yapısı: Fonksiyonlar ve Morfoloji Şehirler, farklı fonksiyonları bir araya getiren karmaşık organizmalardır. Bu fonksiyonlar birbirinden bağımsız değil, aksine sürekli etkileşim halindedir. Ekonomik faaliyetler birincil, ikincil ve üçüncül olarak sınıflandırılır; "ticaret" gibi hizmetler "üçüncül ekonomik faaliyetler" arasında yer alır. "Yaygın eğitim hizmetleri" ise şehrin kültür-sanat ve sosyal fonksiyonları başlığı altında değerlendirilir. Bir şehrin dış görünüşünü ve algısını ifade eden "şehir imajı" (townscape) ise, "cadde ve sokak sistemleri" ile "mimari üslup" gibi unsurlardan oluşur; "fizyolojik nüfus yoğunluğu" gibi demografik veriler bu imajın bir parçası değildir. Şehirlerin yol şebekeleri de farklı plan tiplerine sahiptir. "Organik planlı" yol şebekeleri topoğrafyayla uyumludur ve Osmanlı şehirlerinde sıkça görülür. Bunun zıttı olan "grid sistem" ise "ızgara planı" olarak da bilinir ve motorlu araç trafiği için organik sistemlere göre daha uygundur.


View Video Transcript